Alacaklı tarafından borcun tahsiline yönelik girişimde bulunmak için en kolay yol icra takibidir. Çünkü alacaklı ve borçlu ödeme / tahsilat noktasında maddi durum sorunlarının yanı sıra aldıkları ürün veya hizmet karşılığında problemler yaşayabilmekte ve alacaklı ile karşı karşıya gelebilmektedir. Bu eşitsizliğin ortadan kaldırılmasını ve hakların hukuken çözülmesini istemek her alacaklı veya borçlunun hakkı olduğu gibi, hukuk sisteminin hak ve adalet dengesini sağlamak da tüm avukatların sorumluluğudur. Bu kapsamda avukatlar alacaklı vekili veya borçlu vekili görevini almaktadır. Ancak genelde hak arayışı için dava öncesi icra takibi başlatılmaktadır ki icra takibi türleri borcun konusuna göre değişmektedir.
İcra takibi türleri nelerdir?
Yapılan icra takipleri, alacaklı ve borçlunun haklarının savunulacak bir biçimde sürdürülmesi koşuluyla bazı usul ve aşamalardan geçmektedir. Borçlunun itiraz hakkı varken bu hakkı kullan(a)maması yada alacaklının usulüne uygun olmayan icra takibi sonucu hakkına ulaşamaması en çok karşılaşılan usulsüzlük sebeplerindendir. Bu anlamda her alacağın tahsil biçimi farklı olup, konusuna uygun şekilde hazırlanması kişiler arası hak kaybını önleyebilmektedir. Ayrıca her icra takibinin tebligatı konusuna göre hazırlanmalıdır. Aşağıda icra takibi türleri konusundan bahsederken anlaşılır ifadeleri vurgulamaya çalıştık. İlamsız icra takibi, İlamlı icra takibi, Rehin takibi, İpotek takibi, Kambiyo takibi, Kira takibi, Çocuk teslimi takibi olmak üzere 7 çeşit icra takibi vardır. İcra takibi türleri hakkında kısaca açıklama yapmak gerekirse;
İcra takibi türlerini kısaca açıklayalım?
İlamsız icra takibi
Herhangi bir alacaktan dolayı belgeli ya da belgesiz bir şekilde açılabilen takip türüne ilamsız icra takibi denir. Bu tür icra takibini isteyen herkes açabilmektedir çünkü bir dayanak gerekmez. Genellikle banka kredi sözleşmeleri, GSM operatörlerinin alacakları gibi tutarlar ilamsız icra takibinin konusu olabilir. Ancak itiraz edilme olasılığı yüksek olup mahkemede itirazın iptali davası görülmeden takibe devam edilemez. Çoğunlukla borçlu tarafından bilinçsiz olarak icra takibine itiraz edilir. Bu nedeniyle oluşan ek mahkeme masrafları da icra dosya borcu üzerine eklenir ve iki farklı yük üstlenilmek zorunda kalınır.
İlamlı İcra Takibi
Herhangi bir mahkeme veya ilam hükmünde kamu kuruluşunun kararı ile başvurulan icra takibi türüdür. ilamlı icra takibine itiraz yolu yalnızca mahkemeye dava açma yolu ile olmaktadır. Bu tür takip genellikle dava yargılama giderleri ve/ veya vekalet ücreti kaynaklı olmaktadır. İpotek alacağı ve rehin işlemlerinde de noter tarafından edinilen kesinleşme şerhi nedeniyle ilamlı takip açılması mümkün olabilir.
Rehin Takibi (Taşınır Rehnin Paraya Çevrilmesi)
Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip denen icra takibi türü ile araç veya iş makinesi sözleşmelerinden kaynaklanmakta olup ilamlı ve ilamsız olarak iki şekilde yapılabilmektedir. Amaç sözleşmeden kaynaklı malın icra yolu ile satışa çıkartılmasıdır. İlamlı türüne itiraz edilmesi yalnızca mahkemece yapılabildiği gibi, ilamsız olarak açılan rehin takibine icra yolu ile itiraz edilmesi mümkündür.
İpotek Takibi (İpoteğin Paraya Çevrilmesi)
Genel olarak konut sözleşmelerinden kaynaklanmakta olup, bu takip yolunu seçen kişiler takip talebi ekine ipotek belgesi ve resmi senedi, borç sözleşmeleri, kat ihtarı ve kesinleşme şerhini eklemek zorundadır. İpoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip, ilamlı veya ilamsız olarak açılabildiği gibi ilamlı türünün itiraz hakkı yalnızca mahkeme yoluyla yapılırken, ilamsız türünün itirazı da icra dairesince kolaylıkla olabilmektedir. Belge eksiklikleri nedeniyle ilamsız takip açılabilir. Ancak ilamsız açılması durumunda başta borca itiraz olmak üzere itiraz edilme olasılığı yüksektir.
Kambiyo Takibi
Değerli kağıtlar olarak bilinen çek ve senet alacaklarının tahsili için oluşturulan icra takip türüdür. Borçluya ödeme emri gönderilir ancak her türlü itiraz hakkı yalnızca mahkemeye dava açılarak olabilmektedir. Genellikle ihtiyati haciz ile birlikte kullanılmaktadır çünkü değerli kağıtlarda sürekli el değiştirme olasılığı olduğu için borçlular tahsilat riski oluşturmaktadır. Tüm borçlular için mahkemeden alınacak ihtiyati haciz kararı ile takip açıldığı gün haciz işlemleri başlar. Bu durum ise tahsilat risklerini zayıflatır.
Kira Takibi
3 şekilde olmaktadır. Kira bedelinin ödenmemesi halinde icra takibinde tahliye istenemez, yalnızca ödenmeyen bakiye tahsil edilir. Tahliye edilmesi istenirse kira bedellerinin ödenmemesi halinde ilamsız tahliye açılması gerekir. Her iki şekilde de borçlunun itiraz hakkı olup, tahliye davası açılarak ilamlı tahliye takibi açılması daha risksizdir. Ancak bu yöntemde dava süreçleri mahkeme yoğunlukları nedeniyle 6 ay kadar sürebilmektedir. Bu durum zaten tahsil edilemeyen kira borcunun üzerine ortalama 6 aylık daha eklenmesini sağlayabilir. Borçlu tahliye edilse bile kira borcunun tahsil edilmesine yönelik işlem yapılması mümkündür.
Çocuk Teslimi Takibi
Bu konunun cevabını Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün çocuklarla ilgili söylediği onlarca sözden yalnızca 2 tanesini alındı yaparak cevaplamak zorundayız. “Çocuklar geleceğimizin güvencesi, yaşama sevincimizdir. Bugünün çocuğunu, yarının büyüğü olarak yetiştirmek hepimizin insanlık görevidir.” ve “Çocuklar her türlü ihmal ve istismardan korunmalı, Onlar her koşulda yetişkinlerden daha özel ele alınmalıdır.”
Evet… Onlar çocuklar! Çocuklarımız…
Onlar asla bir mal olmadı olamazlar da zaten. Bu nedenle, bu konuda mağdur anne de olsa baba da olsa açıklama yapmayıp affınıza sığınıyorken, yargı takdirini çocuklarımıza bırakıyoruz…
Nafaka Takibi
İcra takibi türlerinden çocuk tesliminde de olduğu gibi nafaka takibi konusunda da açıklama yapmayı uygun görmediğimizi üzülerek bildirmek isteriz. Bir çok nafaka işlemleri suistimale açık olduğundan dolayı haklı da olunsa haksız da olunsa bu sorunun cevabını başka sitelerde yada herhangi bir hukuk bürosu avukatına danışarak alabileceğinizi iletiyoruz.
Özetle;
Yukarıdaki takip türleri çeşitli nedenlerle konusunun dışına çıkabilmektedir. Örneğin tüm belgeleri tam olan bir ipotek takibinde resmi senet üzerinde ipotek üst limiti yazmıyor ise ilamsız olarak açılması gerekebilir. Mahkeme tarafından edinilen bir ilam için teminatsız olarak ihtiyati haciz kararı alınması mümkün olabilir. Her türlü icra takibinin borçlu yönünden itiraz hakkı mevcuttur ve şekli çeşitlilik gösterir. Özetle icra takip türleri konusuna göre değişkenlikler gösterse de alanında uzman bir icra avukatı ile görüşerek doğru icra takibi yolu ile tahsilat hedefine yaklaşmak alacaklı için bir haktır.
