İhtiyati haciz kararı genellikle çek ve senet alacaklarında borçlunun mal gizleme, kaçırma ihtimaline karşın tebligat kesinleşmeden haciz işlemi yapılmasına olanak sağlayan ve icra takibini hızlandıran bir haciz türüdür. İhtiyati haciz ile borçlu tarafından alacaklının alacağına kavuşmasının engellenmesi durumu kısmen ya da tamamen zayıflatılabilir. En büyük özelliği ise mahkeme kararına dayanarak bu işlemin uygulanabildiğidir.
İhtiyati haciz kararı nasıl alınır?
Öncelikle ihtiyati haciz müracaatı için mahkemeye dava açmak gerekmektedir. Çoğunlukla Asliye Ticaret Mahkemelerinden çıkmakta olan ihtiyati haciz kararına bazı zamanlar ve koşullarda farklı mahkemelerden de çıktığı görülmektedir. Mahkemeye sunulan dilekçe ile birlikte dayanak belgeler de sunulmaktadır. Mahkeme tarafından borçlunun haksız yere zarar etmesinin önüne geçilmesi için asıl alacak tutarının %15 ‘inden az olmamak kaydı ile teminat talep edebilir. İlgili teminat tutarı mahkemeler veznesine yatırılarak ihtiyati haciz kararı alınır. Borçlu zarar ettiğini belirtmez ise icra takibi kesinleştiği veya feragat edildiği takdirde icra dairesine açılacak olunan ihtiyati haciz teminat iadesi talebi ile mahkemeye yatırılan teminat tutarı iade alınabilmektedir. Bazı durumlarda mahkeme tarafından teminatsız olarak ihtiyati haciz kararı da çıkabilmektedir.
İhtiyati haciz nasıl işlem görür?
İhtiyati hacizde evrak aslı ile birlikte normal bir icra takibi takibi açar gibi açılır. Sanki dün kesinleşmiş gibi mal varlığı sorgulama talebi ile haciz işlemi yapılır ve banka hesapları için 89/1 haciz ihbarnamesi gönderilebilir. İsterse alacaklı kişi aylarca dosyayı kesinleştiremeyebilir. Bu hacze engel bir durum değildir. İhtiyati haciz kararı icra takibine dönüştürüldüğü an itibariyle borçlunun taşınır ve taşınmaz malları haczedilebilir. İcra takibi kesinleşmeden satış istenemez ya da dosyaya gelen paranın alacaklıya yada alacaklının vekaleti bulunduğu hukuk bürosu avukatına gönderilemez. Borçluya ait tebligata yarar adres olmayabilir. Bu durumda ilanen tebligat yolu ile kesinleşmesi sağlanabilir. İhtiyati haciz en hızlı icra takip yöntemlerinden biridir. Hızlı olmasının tek sebebi ilamlı ve ilamsız takiplerdeki en az 7 günlük kesinleşme süresini sıfıra indirerek gerek mal kaçırma gerekse tebliğ imkansızlığı nedeniyle haciz gecikmesini ortadan kaldırır.
İhtiyati haczin hassas noktaları var mıdır?
Mahkeme tarafından ihtiyati haciz kararı alınmasına müteakip 10 gün içerisinde kararın icrası istenmesi gerekmektedir. Zira ilgili ihtiyati haciz kararı otomatik olarak ortadan kalkar ve tekrar edilemez. İhtiyati haciz kararının icrası yalnızca kararı veren mahkemenin yargı çevresindeki icra müdürlüklerinde yerine getirilebilir. İhtiyati haciz ile borçlunun dava hakkı engellenmez. Haklı bir sebebe dayanarak açacağı bir davada teminatlı yada teminatsız olarak icra takibinin durdurulmasını hatta iptalini isteme hakkı vardır.
İhtiyati haciz ile menkul haciz anında neler yaşanabilir?
İhtiyati haciz kararına karşın özellikle menkul malların muhafaza işlemi anında borçlu yada 3. Kişi tarafından malların borçluya ait olmadığını belli eden istihkak iddiasında bulunulabilir. İstihkaklı olarak tutanak altına alınan mallar, ilgili mahkemesince genellikle 3 gün içerisinde ortadan kaldırılabilmektedir. Borcun doğmasının ardından 2 yıl içerisinde işletmenin başkasına devredilmiş olması borcu ortadan kaldırmaz çünkü o borç müteselsil sorumluluk doğurur..
