Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip süreci, ilamlı veya ilamsız olmak üzere 2 yolla olabilmektedir. Rehin takibine konu olabilecek mahçuzlu mal araç veya iş makinesi olabilir. Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip açıldıktan sonra borçlunun yasal itiraz süreleri vardır ve bu süre tebligatın tebliğ edilmesi ile başlamaktadır. İtiraz süresi içerisinde borç ödenmez veya itiraz edilmez ise satış öncesi hazırlık işlemlerine başlanılır.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla Takip Süreci Nasıl Olur?
Rehnedilen taşınır ticari ya da hususi araç ise kesinleşen rehin takibi sonrasında ilgili araca yakalama konulması satış sürecinde yardımcı olacaktır. Yakalanması için tespit edilen yerde emniyet birimlerine haber vermek daha hızlı bir şekilde yakalama işlemine kolaylık sağlayacaktır. Yakalanan araç otoparka çekilir, borçlu ile alacaklı ile anlaşmasını rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip süreci içinde satışın gerçekleşmesini bekler.
Eğer rehnedilen taşınır bir yerde kullanılmakta olunan iş makinesi ise (örn; ofset baskı makinesi, torna makinesi) icra dairesinden hacze çıkar gibi haciz memuru, nakliye aracı ve nakliye elemanı ile tespite çıkılıp tutanak tutularak muhafaza altına alınması ya da adreste herhangi birine yediemin olarak bırakılması gerekir. Yediemin muhafazadan sorumludur ve cezai işlem hükümlülükleri vardır.
Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip sürecinde kıymet takdiri nasıl olur?
Kıymet takdir işlemi, yasal yollarla satılması gereken bir somut malın piyasa değeri üzerinden hesaplanarak raporlandığı ve resmi yazıya dönüştürülerek ilgili birime sunulduğu belgedir. Yine alanında uzman ve belgesi olan en az 3 yıl ilgili alanda görev yapmış bilirkişi, ilgili icra müdürünün dosya ataması ile yerinde (otopark ya da muhafazaya bırakılan yer) 15 gün içerisinde değerleme yapacaktır. Değerleme piyasa fiyatı üzerinden malın hasar durumuna göre yapılmaktadır. İlgili rapor piyasa fiyatının altında gelebilir, alacaklı ya da borçlunun 7 günlük rapor tebliğ süresinde kıymet takdirine itiraz etme ve mahkeme heyetince yeniden kıymet takdiri yapılmasını isteme hakkı vardır. Bunun için ise dava açması gerekir. Zira rapor kabul edilir ve rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip süreci devam eder.
Rehin takibinin satışa esas işlemler nelerdir?
Satılacak taşınır üzerinde haciz var mı yok mu tespit edilir. Araç ise UYAP takbis ortamından araç takyidatı alınır. İş makinesi vs. ise haciz sırasında memur tarafından sorularak tutanak altına alınmıştır. Araç takyidatında veya tutanakta varsa diğer alacaklılara 100 madde malumatı sorulur. Gelen cevaplar neticesinde kıymet takdir raporu 100 Madde alacaklılarına, borçlu/lara, alacaklıya olmak üzere tüm ilgililere tebliğ edilir. Tebligatlar eksiksiz olarak tamamlandıktan sonra satış işlemlerine başlanılır.
Uyap ortamından hazırlanan satış ilanı yasada belirlenmiş olunan tiraj sayılarınca Basın İlan Kurumu tarafından belirlenecek bir gazeteye gönderilir. İlan süreci alıcıların haberdar olması için gerekli ve zorunludur. Masraflı bir süreçtir. Oluşturulan gazete ilanının aynısı 100 Madde alacaklılarına, borçlu/lara, alacaklıya usulüne uygun tebliğ edilmek zorundadır. Usulünce tebliğ edilmeyen tebligat sonucu borçlunun yada 3. kişilerin, ihalenin feshi davası açma hakkı vardır.
Satış günü neler olur?
Rehinli taşınır mal, satış günü ihale usulü satışı gerçekleşir. Satış ilanında belirtilen tutar üzerine, satış masrafları da eklenerek çıkan toplam tutara, belirlenmiş olan teminatı yatırmak koşulu ile isteyen herkes satışa dahil olabilir. Hiç alıcı çıkmayacağı gibi 10 üzerinde alıcı da çıkabilir. İhale açık açtırmada teklif usulü ile gerçekleşir. En yüksek teklifi veren kişiye ihale edilir ve rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip süreci sona erer.
Satış sonrası neler olur?
İhale edilen taşınıra alıcı çıkmaz ise satış 2. Satış gününe kalır. Alıcı çıkar ise 10 gün içerisinde ihale edilen tutarın kalanını yatırması için süre verilir. Bu süre zarfında satışa dair usulsüzlük var ise borçlunun ihalenin feshi davası açma hakkı vardır. Genellikle usulsüz tebligat nedeniyle dava açılır. 10 gün sonunda ihale kesinleşir ve taşınır ihale katılımcısı adına tescil olunur. Kasada bulunan ihale tutarı rehin alacaklısına gönderilir. Artakalan para ise diğer katılımcılar arasında sırasıyla bölüştürülür yok ise borçluya iade edilir.
Toplam dosya borcunu karşılamayan ihale tutarı sonucunda alacaklı, rehin açığı üzerinden kalan alacağı tahsil etme hakkı da vardır.
